Pesten op het werk is een serieus probleem. En het komt vaker voor dan je denkt. Meer dan een half miljoen Nederlanders zegt weleens gepest te worden op het werk. Dat is fors. Maar wat is pesten op het werk? En hoe ga je er als ondernemer mee om?
Wat is pesten op de werkvoer?
Laten we beginnen bij het begin. Want wat is pesten op de werkvloer? In het kort: pesten op het werk is als iemand structureel wordt ‘mishandeld’ door collega’s, leidinggevenden of klanten. Die mishandeling is meestal verbaal of in de vorm van vernederend of intimiderend gedrag. De veel voorkomende vorm van pesten is buitensluiting. Iemand wordt dan niet geaccepteerd door de andere collega’s. De pesterijen zijn vaak heel subtiel en moeilijk te herkennen. Als er bijvoorbeeld structureel (bewust) voor iedereen koffie wordt gehaald, behalve voor hem of haar. Of genegeerd wordt bij de lunch. En dat zijn nog maar de lichte vormen van pesten.
Wat zijn voorbeelden van pesten op het werk?
Het punt met pesten op het werk is dat het sluipend is. Vaak gaat het heel subtiel en merken andere collega’s het niet altijd. Een aantal voorbeelden van pestgedrag op het werk:
- Negeren of sociaal isoleren. Iemand wordt nooit meegevraagd tijdens de lunch. Of als er steeds voor iedereen koffie wordt gehaald, behalve voor het slachtoffer.
- Het werk onmogelijk maken. Als er bewust belangrijke informatie wordt achtergehouden. Mails, telefoontjes of post die niet worden doorgezet. Of het verstoppen van spullen die nodig zijn om te kunnen werken.
- ‘Ik heb gehoord dat…’ ‘Wat zij allemaal doet om opslag te krijgen…’ of ‘Wat een streber…’.
- Beledigen of schelden. Iemand verheft zijn stem of vernedert het slachtoffer met opmerkingen.
- Gebaren of grapjes maken ten koste van een ander. Iemand structureel voor gek zetten met woord en/of daad.
- Openlijk terechtwijzen. Als een leidinggevende iemand ten overstaande van alle collega’s berispt.
- Beschadigen van eigendommen.
- Fysiek intimideren. Geen rekening houden met iemands persoonlijke ruimte of opzettelijk iemand aanstoten
Het moeilijke met pesten is dat het heel persoonlijk is. Waar de pester kan zeggen ‘het was maar een grapje’, kan het slachtoffer het heel anders ervaren. Het gaat dan ook om hoe de ontvanger het ervaart. En niet hoe iemand het bedoelt.
Even voor de duidelijkheid, wat is pesten niet?
- Een conflict. Maar als een conflict niet wordt opgelost, kan dit wel pestgedrag uitlokken.
- Een dominante baas. Want pesten richt zich specifiek op één persoon.
- Een eenmalige grap of opmerking. Pesten is structureel. Als het om een eenmalig voorval gaat, is er geen sprake van pesten op het werk.
Wat zijn de gevolgen van pestgedrag?
Zo subtiel als pesten op de werkvloer is, zo schadelijk is het. In de eerste plaats voor het slachtoffer. Maar ook voor jou als ondernemer. Het is slecht voor de psychische en fysieke gezondheid van jouw werknemer. Zo erg zelfs, dat het kan leiden tot ziekteverzuim. Ook heeft het invloed op de werksfeer. Want collega’s die er getuige van zijn, lijden eronder. En dat wil je voorkomen.
Wat kun je doen tegen pesten in jouw bedrijf?
Uit de praktijk blijkt dat werknemers niet meteen naar hun baas stappen. Hij of zij wil geen verklikker zijn of heeft de angst dat het erger wordt. De overheid geeft een aantal adviezen wat je als ondernemer kunt doen om pestgedrag tegen te gaan én hoe je het kunt voorkomen. Een van deze adviezen is om een vertrouwenspersoon in te schakelen. Dat kan een interne of een externe vertrouwenspersoon zijn. Bij deze vertrouwenspersoon kan jouw medewerker zijn of haar hart luchten, zonder gevolgen.
Wat doet een vertrouwenspersoon bij pesten op het werk?
Allereerst: stoom laten afblazen. “Dat is het eerste wat een vertrouwenspersoon voor jouw medewerker doet”, vertelt Marcel Boshuizen van Boshuizen Vertrouwenspersonen. “Eerst moet de druk eraf. Daarna moet je zien te achterhalen wat er gebeurt. Kan de leidinggevende helpen? Of is hij of zij juist onderdeel van het probleem? Vaak is het voor het slachtoffer fijn om te spiegelen met iemand die hier ervaring mee heeft. We maken een analyse en beoordelen wat de mogelijkheden zijn. Ik coach iemand dan door de vervolgstappen heen.”
“Als je met maar 10, 20 of 30 man samenwerkt, dan is het verstandig om dit pestgedrag met de hulp van een externe op te lossen. Je kent elkaar te goed.”
Werk je met een interne of externe vertrouwenspersoon?
Marcel: “Je kunt natuurlijk een collega bijscholen tot interne vertrouwenspersoon. Maar dan is het goed om je te realiseren dat pesten het meest voorkomt van alle ongewenste omgangsvormen. Als je dus maar 10, 20 of 30 man samenwerkt, zijn de onderlinge banden nauw. Dat maakt dit werk juist zo geschikt voor externe vertrouwenspersoon.
Soms is plagen ook onderdeel van de bedrijfscultuur. ‘Zo gaat het hier nu eenmaal’. Als externe vertrouwenspersoon adviseer ik ondernemers over hoe ze dat veranderen. En ondersteun ik met het ontwikkelen van beleid. Júist voor de kleinere onderneming. Want schriftelijk geïmplementeerd beleid is er bij kleinere bedrijven niet vaak. Maar dat wordt binnenkort wel verplicht.
