Pesten, intimidatie, roddelen, buitensluiten of seksueel grensoverschrijdend gedrag – het zijn vormen van ongewenst gedrag die helaas nog altijd voorkomen op de werkvloer. Vaak blijven ze onder de radar, worden ze gebagatelliseerd of weggewuifd als incidenten. Maar de gevolgen zijn groot. Niet alleen voor de medewerker die het overkomt, maar ook voor de organisatie. Eén van de meest tastbare gevolgen? Ziekteverzuim. En dat kost meer dan veel werkgevers denken.
Wanneer de werksfeer ziek maakt
Een onveilige werkomgeving heeft directe invloed op het welzijn van medewerkers. Als iemand zich structureel onveilig voelt, ontstaat stress. Die stress stapelt zich op, zeker als er geen ruimte is om het bespreekbaar te maken. Mensen raken uitgeput, verliezen motivatie en gaan uiteindelijk met klachten naar huis.
Het gevolg is vaak langdurig verzuim. En terwijl de medewerker thuis zit met burn-outklachten, angst of spanningen, blijven de onderliggende oorzaken op de werkvloer vaak bestaan. Dit vergroot het risico dat ook andere collega’s worden geraakt.
Verborgen kosten voor organisaties
Ziekteverzuim door psychosociale arbeidsbelasting (PSA) kost organisaties jaarlijks miljoenen euro’s. Niet alleen vanwege loondoorbetaling, maar ook door vervangingskosten, productiviteitsverlies, verloop en imagoschade. Volgens cijfers van TNO ligt het gemiddelde verzuim na een burn-out op ruim 9 maanden.
Reken dat door, en het is duidelijk: ongewenst gedrag is niet alleen een moreel probleem, maar ook een financieel risico. Zeker als organisaties geen duidelijke maatregelen treffen om dit gedrag te voorkomen of aan te pakken.
Het taboe op melden
Veel medewerkers melden ongewenst gedrag niet. Uit angst voor represailles, uit schaamte, of omdat ze denken dat er toch niets verandert. Hierdoor blijven problemen vaak lang onder de oppervlakte broeien. De drempel om hulp te zoeken is hoog, zeker als er geen vertrouwenspersoon aanwezig is of als die onvoldoende zichtbaar is binnen de organisatie.
Het gevolg: medewerkers haken af, mentaal én fysiek. Soms keren ze terug, vaak ook niet. En ondertussen blijft het probleem in stand.
De waarde van preventie
Juist daarom is preventie zo belangrijk. Het creëren van een open en veilige werkcultuur begint bij duidelijke normen en goed voorbeeldgedrag. Leidinggevenden moeten niet alleen signalen herkennen, maar ook het gesprek durven aangaan.
Een vertrouwenspersoon speelt hierin een sleutelrol. Door een laagdrempelig aanspreekpunt te bieden, wordt het voor medewerkers makkelijker om vroegtijdig hun zorgen te delen. Daarmee kunnen veel zwaardere situaties – en bijbehorend verzuim – voorkomen worden.
Rol van een externe vertrouwenspersoon
Een externe vertrouwenspersoon is onafhankelijk, professioneel en niet verbonden aan interne belangen. Dat maakt het voor medewerkers makkelijker om zich uit te spreken. Of het nu gaat om pesten, intimidatie of grensoverschrijdend gedrag: een externe vertrouwenspersoon biedt ruimte, rust en advies.
Daarnaast kan de vertrouwenspersoon signalen bundelen en de organisatie adviseren over verbeteringen op beleidsniveau. Zo wordt niet alleen schade beperkt, maar ook gewerkt aan duurzame verandering.
Kijk verder dan de verzuimcijfers
Als verzuim toeneemt of langdurig aanhoudt, kijken organisaties vaak naar werkdruk of privé-omstandigheden. Maar hoe zit het met de cultuur op de werkvloer? Zijn er spanningen die niet worden uitgesproken? Is er ruimte voor openheid en feedback? En voelen medewerkers zich veilig om problemen te benoemen?
Pas wanneer deze vragen serieus worden genomen, komt de echte oorzaak van verzuim boven tafel.
Investeer in veiligheid, voorkom verlies
Sociale veiligheid is geen zachte factor, maar een harde randvoorwaarde voor gezond functioneren. Organisaties die hier actief in investeren, plukken daar de vruchten van. Minder verzuim, meer werkplezier en een sterker teamgevoel.
De vertrouwenspersoon is daarbij geen luxe, maar een noodzakelijke voorziening. Niet alleen om problemen op te lossen, maar vooral om ze te voorkomen. Neem contact met ons op voor de mogelijkheden.
